خاموشي

سنڌوءَ جي قدمن ۾ ويٺو هوس، خاموش ۽ ماٺ ماٺ! جڏهن پاڻ ۾ ڳالهائڻ لاءِ ڪجھ نه هوندو آهي، تڏهن اسين ڳالهائيندا آهيون ۽ جڏهن ڳالهائڻ لاءِ گھڻو ڪجھ هوندو آهي، تڏهن اسين ڪجھ نه ڳالهائيندا آهيون. هڪٻئي جي سامهون هوندي به چپ چپ رهندا آهيون! ان ڏينهن به اسين چپ چپ هئاسين. چپ ان ڪري هئاسين، جو ڳالهائڻ لاءِ سمورو ماضي، حال ۽ مستقبل اسان جي وجود ۾ اٿلڻ لاءِ ماندو ٿي رهيو هو. مان سنڌوءَ جي قدمن ۾ ويٺو هيس. سنڌوءَ جي قرب ۾ منهنجي لاءِ اها ئي مناسب جاءِ هئي ۽ اها ئي منهنجي جاءِ آهي.

        مون سنڌوءَ کي چيو، “منهنجيون ٻه تمام ننڍڙيون ۽ معمولي تمنائون ڪڏهن به پوريون نه ٿينديون.”

        سنڌوءَ منهنجيءَ پيشانيءَ تان وار پري ڪندي پڇيو، “ڪهڙيون ٻه تمنائون؟”

        ماڻهو مونکي سنگدل سڏيندا آهن پر توکي خبر آهي، مون کي خبر آهي ته مان سنگدل نه آهيان.” سنڌوءَ ڏانهن ڏسندي چيم، “سنڌو دل چاهي ٿي تنهنجي هنج ۾ منهن لڪائي، سڏڪا ڀري ڀري روئي پوان. ڄاڻان ٿو، منهنجي اها تمنا پوري نه ٿيندي.”

        منهن تي اروڙ جھڙي اُداس مرڪ تري آيس. چيائين، “تون چريو آهين.”

        “چاهڻ وارا ۽ چاهتن ۾ مرڻ وارا ائين هوندا آهن، جيئن مان آهيان.”

        چيم، “مون کي ظاهري طرح ويجھو هوندي، تون مون کان پري آهين. مون کي تنهنجي هنج نصيب نه ٿيندي.”

        سنڌوءَ ڪجھ نه چيو، وياڪل ٿي پيئي.

        “مان تنهنجو هوس، تنهنجو ئي رهندس، توکان سواءِ مان بي معنيٰ آهيان.” سنڌوءَ جي اکين ۾ ڏسندي چيم، “چاهيان ٿو، ساهن جو سلسلو ختم ٿي وڃي، مان تنهنجن قدمن ۾ خاموشيءَ سان دم ڏيئي ڇڏيان. توکان جدا ٿي مرڻ مون کي گوارا نه آهي. مان تنهنجو آهيان. تو وٽ مرڻ جو خواهشمند آهيان. پر مون کي خبر آهي، منهنجي اها تمنا به پوري نه ٿيندي.”

        “مون سان جيڪي ڳالهائيندو آهين، سو لکي ڇڏيندو آهين.” سنڌوءَ چيو، “تنهنجين تحريرن سبب مايوسي پکڙجي رهي آهي.”

        “مان تنهنجي راءِ سان متفق نه آهيان سنڌو.” چيم، “تون جنهن کي مايوسي سمجھي رهي آهين، سا اسان جي جاڳرتا آهي.”

        هن ڪجھ نه چيو.

        مون ڳالهايو، “تون اٽل آهين. تون عظيم آهين. تنهنجو وجود ازل ۽ ابد جي پابنديءَ کان آزاد آهي. مان هڪڙي ڏينهن سڪل پن وانگر طوفانن ۾ رلي ويندس. وقت جي قدمن ۾ چيڀاٽجي ويندس.”

        سنڌوءَ چيو، “تون بهادر آهين. جدائيءَ ۾ جيئڻ تنهنجي لاءِ عذاب سهي، پر تون ان عذاب جي درد کي برداشت ڪري ويندين. اهو تنهنجي لاءِ ممڪن آهي.”

        سنڌوءَ جي اکين ۾ ڏسندي چيم، “تو کان جدا ٿي مان ڊهي ويندس، يا ٺهي پوندس.”

        اکين مان بيچيني ليئا پائڻ لڳس.

        “زندگيءَ ۾ هڪ وقت اهڙو به ايندو آهي، جڏهن ڪو احساس بي معنيٰ هئڻ جي باوجود با معنيٰ محسوس ٿيڻ لڳندو آهي.” سنڌوءَ چيو، “ٿي سگھي ٿو، جدائي تڏهن تنهنجي لاءِ بامعنيٰ ٿي پوي!”

        “منهنجي لاءِ اهو احساس ڪافي آهي ته مان تنهنجو آهيان ۽ توکان سواءِ ڪنهن جو ٿي نه سگھندس.” سنڌوءَ جي گوڏي تي مٿو ٽيڪيندي چيم، “منهنجي دل جي دنيا تنهنجي ياد جي خوشبوءِ سان واسيل رهندي.”

        ۽ پوءِ اسين خاموش ٿي وياسين. هڪٻئي ڏانهن ڏسندا رهياسين.